Adli Sicil Kayıtlarının Hukuki Niteliği ve Uygulamadaki Yansımaları  

Adli sicil kaydı, kişilerin kesinleşmiş ceza mahkûmiyetlerine ilişkin bilgilerin devlet nezdinde tutulduğu resmî kayıttır. Bu kayıt, özellikle kamu görevine giriş, silah ruhsatı başvurusu, ihale yeterliliği, vize işlemleri gibi alanlarda belirleyici rol oynar. Bununla birlikte, adli sicil kaydı kadar adli sicil arşiv kaydı da önem taşır. Arşiv kaydı, sicilden silinmiş olan ancak belirli kurumlara sunulmak üzere saklanan kayıtları içerir. Dolayısıyla, bir kişinin sicil kaydı temiz görünse de arşivde geçmişe dair bilgiler yer alabilir.

Adli Sicil Kaydı, kişinin hâlihazırda geçerli olan ve kanunda belirlenen süre içinde silinmemiş ceza mahkûmiyetlerini içerir. Bu kayıt, e-Devlet üzerinden alınan “Adli Sicil Kaydı” belgesinde görülür. Buna karşılık Adli Sicil Arşiv Kaydı, cezanın infazından sonra belirli şartların gerçekleşmesiyle adli sicilden silinmiş ancak tamamen ortadan kaldırılmamış kayıtları gösterir. Arşiv kayıtları, kamu kurumları dışında üçüncü kişilerle paylaşılmaz. Yani bir işverenin e-Devlet üzerinden talep ettiği sicil kaydında arşiv kayıtları görünmez. Fakat kişi Adli Sicil Arşiv kayıtlarını da e-Devlet üzerinden alabilmektedir. Bunun için “Adli Sicil Kaydı Sorgulama” ekranında kurum türü olarak “RESMİ” seçeneğinin işaretlenmesi gerekir.

Adli sicil kayıtları teknik kısaltmalar ve mahkeme kararına özgü kodlamalarla düzenlenir. Bu kısaltmaların doğru anlaşılması, kaydın hukuki sonuçlarını doğru yorumlamak açısından kritik öneme sahiptir. “C” harfiyle başlayan satırlar, kesinleşmiş ceza mahkûmiyeti kararlarını; “T” harfiyle başlayanlar tali karar fişlerini; “Y” harfiyle başlayanlar ise cezaların infazına ilişkin yerine getirme fişlerini ifade eder. Örneğin, “1C” birinci ceza fişini, “2T” ikinci tali kararı, “1Y” ise birinci yerine getirme fişini gösterir. “ŞT.” işareti, şartla tahliye kararını; “B” harfi beraati; “D” harfi ise düşme kararını ifade eder. CK:456/2,457/1 gibi ifadeler uygulanan Türk Ceza Kanunu maddelerine işaret ederken, “H.” ibaresi hapis, “AP.” ibaresi adli para cezası anlamına gelir. “BTH” bihakkın tahliyeyi; yani cezanın tamamen infaz edilerek tahliye olunduğunu gösterir. “A00...” ile başlayan uzun rakamsal ifadeler, UYAP sisteminde kayıtlı olan haber numaralarıdır.

Kayıtlarda yer alan diğer teknik bilgiler arasında, kararı veren mahkemenin adı (örneğin: “Şişli 9. Asliye Ceza Mahkemesi”), karar tarihi, suç tarihi, kararın esas ve numarası da bulunur. CMK 231 referansı, kararın HAGB olduğuna işaret eder. “PDY” paraya çevrilmiş yaptırımları, “ER” ise cezanın ertelendiğini ifade eder. “E/K” ise dava dosyasının esas ve karar numarasını gösterir.

Bu veriler bütünsel olarak değerlendirildiğinde, adli sicil kaydı yalnızca bir sabıka kaydı olmanın ötesinde, bireyin ceza adaleti sistemiyle olan tüm ilişkisinin iz düşümünü yansıtır. Bu nedenle, adli sicil veya arşiv kaydı elde edildikten sonra içeriğinin yalnızca var/yok şeklinde değerlendirilmesi yerine, profesyonel hukukçular tarafından teknik içeriğiyle birlikte analiz edilmesi gerekir. Yanlış yorumlanan bir kayıt, hem kişisel haklara zarar verebilir hem de hukuki sonuçlar doğurabilir.

Bu açıklamalar çerçevesinde, adli sicil kayıtlarının doğru okunması ve yorumlanması, kişisel hakların korunması açısından olduğu kadar, kamu işlemlerinde şeffaflık ve hukuki güvenlik bakımından da büyük önem arz etmektedir.