GALATASARAY'IN TETE TRANSFERİNE İLİŞKİN  HUKUKİ DEĞERLENDİRME

Geçtiğimiz günlerde Ukrayna haber sitesi Terrikon'da çıkan habere göre Shakhtar Donetsk tarafından; Tete'nin Galatasaray'a transferi sebebiyle, Galatasaray'ın FIFA'ya şikayet edildiği yönündeki iddia ile futbol gündemi sarsıldı.[1] Haberin doğru olduğu çok geçmeden ortaya çıktı. Fotospor'un haberine göre; Galatasaray tarafından Tete için TFF'ye lisans başvurusu yaptı. TFF, Ukrayna Futbol Federasyonu(UAF)'dan, Brezilyalı oyuncunun lisansını istedi. UAF oyuncunun kulübü Shakhtar Donetsk'in bu transferde şerhi olduğunu iletti. TFF'ye lisansını göndermedi. Galatasaray'a da izin vermedi. Galatasaray bunun üzerine Tete'nin lisans işlemleri için FIFA'ya başvurdu. FIFA; Galatasaray'a geçici lisans çıkarsa dahi bu Tete'nin transferinin gerçekleştiği anlamına gelmeyecek.  Sadece Tete'nin futboldan uzak kalmasının önüne geçilecek[2].

Galatasaray Spor Kulübü tarafından 10.08.2023 tarihinde Kamu Aydınlatma Platformu'a yapılan bildirim ile profesyonel futbolcu Mateus Cardoo Lemos Martins (Tete) ile 4+1 sezon opsiyonlu olmak üzere transferi konusunda anlaşmaya varıldığı her bir sezon için net 2.800.000 Euro garanti ücret ile toplam 3.100.000 Euro net imza ücreti ödeneceği açıklanmasıyla başlayan bu tartışmalar bizi bu makalede ele alınan tartışmaya yönlendirdi.[3] Çünkü yapılan habere göre Shatkar Donetsk, Tete'nin Galatasaray'a transferinin iptal edilmesinin yanı sıra hem oyuncuyu hem de kulübü cezalandırmayı talep eden bir şikayette bulundu.

Galatasaray tarafından sözleşmenin erken feshedildiği öne sürülmesine rağmen Shakhtar tarafından Tete'nin kulüple olan sözleşmesinin 2023'ün sonuna kadar devam ettiği,  Tete'nin savaş sırasında Ukrayna'ya dönmesi nedeniyle de sözleşmeyi artık tek taraflı olarak feshedemeyeceği bu sebeple söz konusu bu transferin gayri meşru olduğu öne sürülmüş. Bu sebeple Shakhtar hem başka bir kulübe transfer hakkı olmayan oyuncuya hem de kulüple anlaşmadan transferi gerçekleştiren Galatasaray'a yaptırım uygulanmasını talep ediyor. Peki bu talep yerinde mi?

FIFA  tarafından 7 Mart 2022 tarihinde yapılan basın açıklaması ile Ukrayna'da yaşanan savaştan etkilenen sporcular ve antrenörleri etkileyen Oyuncuların Statüsü ve Transferleri Yönetmeliği Ek 7 yayınlandı[4]. Ukrayna'daki savaştan kaynaklanan istisnai durumu ele alan geçici kurallar olarak adlandırılmış söz konusu Ek[5], FIFA Oyuncuların Statüsü ve Transferleri (RSTP) üzerinde geçici değişiklikler yaparak Rusya'nın Ukrayna işgalinin sporcular ve antrenörler üzerindeki etkisini azaltmayı ve olası uyuşmazlıkların önüne geçmeyi amaçlıyor.

Ek 7'de yer alan geçici kurallar Ukrayna'daki yabancı sporcu veya antrenörler ile  Ukrayna Futbol Federasyonu (UAF) veya Rusya Futbol Federasyonu (FUR) ile  bağlı kulüplerin yabancılık unsuru içeren her hizmet sözleşmesi için geçerli kabul edilmiş.  

21 Haziran 2022 tarihinde FIFA Konseyi Bürosu; Rusya'nın Ukrayna topraklarına yönelik saldırılarının Şubat 2022'den beri devamlılık arz etmesi göz önüne alınarak ek 7 kurallarının 30 Haziran 2023 tarihine dek yürürlükte olacağına karar verildi.

Söz konusu Ek'in 2. ,3. ve 4. Maddeleri UAF ve FUR'a bağlı kulüplerle imzalanan uluslararası boyuttaki iş sözleşmelerinin askıya alınmasına ilişkin kuralları kapsamakta. Ek'in 2. Maddesi ile yabancı oyunculara veya antrenörlere aynı zamanda Ukrayna kulüplerini korumak adına getirilen fırsatla RSTP hükümlerine bakılmaksızın ve taraflar arasında açıkça aksi kararlaştırılmadıkça, UAF'ye bağlı bir kulüp ile yabancı bir oyuncu veya antrenör arasında uluslararası boyutta bir sözleşme bulunduğu takdirde tarafların herhangi bir işlem yapmasına gerek olmaksızın Ukrayna'da sezon sonuna kadar sözleşmeler otomatik olarak askıya alınmış sayılacak.[6] Benzer koruma FUR'a kayıtlı sporcu ve antrenörler için de geçerli.

Yabancı bir oyuncu veya antrenör ile FUR'a bağlı bir kulüp arasında uluslararası boyutta bir iş sözleşmesi bulunduğu takdirde kulüple karşılıklı anlaşmaya varılamaması halinde sözleşme oyuncu veya antrenör tarafından 30 Haziran 2022'ye kadar tek taraflı olarak askıya alınabilecek. Bu kapsamda sözleşmenin askıya alınması ise yabancı oyuncu ve antrenörlerin 30 Haziran 2022'ye kadar  sözleşmesiz sayılacağı ve bu nedenle herhangi bir disiplin, parasal veya başka türlü sonuçla karşılaşmadan başka bir kulüple yeni bir iş sözleşmesi yapmakta özgür olacağı anlamına geliyor.[7]

Yapılan basın açıklamasında ayrıca, RSTP m.18/2'de yer alan kurala istinaden sözleşmenin asgari süresinin ( yürürlük tarihinden sezon sonuna kadar olan) yukarıda belirtilen hükümlere uygun olarak sözleşmesi askıya alınmış bir profesyonel sporcu ve antrenörün başka bir kulüp ile imzaladığı yeni sözleşme için geçerli olmadığı vurgulanıyor.[8]

22 Mayıs 2023 tarihinde savaşın devam etmesiyle birlikte Ek 7'de yer alan bu geçici kurallar FIFA tarafından genişletip netleştirilerek değiştirildi, yapılan bu değişiklikler ile ek 7'nin geçerliliği 30 Haziran 2024 tarihinde kadar uzatıldı.[9]  FIFA tarafından yapılan açıklamada alınan bu kararın FIFA ile UEFA, Avrupa Kulüpler Birliği, FIFPRO ve Dünya Ligleri Forumu arasındaki tartışmaların ardından alındığı belirtildi.

Ukrayna'daki savaştan etkilenen sporculara, antrenörlere ve kulüplere; yardım etmeye devam etmek ve aynı zamanda söz konusu tüm çıkarlar arasında makul bir denge kurmak ve kötüye kullanımı önlemek için RSTP Ek 7 ile 1 Temmuz 2023'e kadar yazılı olarak kulüpleri bilgilendirmek şartıyla,  sözleşmelerini tek taraflı olarak 30 Haziran 2024'e kadar tek taraflı olarak askıya alabilme hakkı verilmiştir. Bu maddenin istinası yine ekte düzenlenmiştir.  Ukrayna'daki savaşa rağmen Ukrayna veya Rusya topraklarına gelmeye, geri dönmeye veya ayrılmamaya karar veren yabancı oyuncular ve antrenörler, devam eden bir sözleşmeyi askıya almak için revize edilmiş Ek 7'ye güvenemezler[10]. Bu nedenle, RSTP'nin Ek 7'si bu değişikliğin yürürlüğe girmesinden itibaren aşağıda sayılanlar için geçerli olmayacaktır:

1. Halen UAF veya FUR'a bağlı bir kulübe kayıtlı olan yabancı sporcular;
2. Halen UAF veya FUR'a bağlı bir kulübe hizmet vermeye devam eden yabancı antrenörler ile
3. UAF veya FUR'a bağlı kulüplerle 7 Mart 2022'den sonra akdedilen veya uzatılan yabancı sporcu veya antrenörlerin iş sözleşmeleri[11].

Kötüye kullanımı ve tek taraflı askıya alınmanın istenmeyen sonuçlarını önlemek için, sözleşmeleri Ek 7'ye dayanarak askıya alınmış olan oyuncular, askıya alınma süresi boyunca aşağıda sayılanları yapamayacaklardır;

1. Ödeme karşılığında (kalıcı veya ödünç olarak) bir transfere tabi olmak; Ve
2. UAF veya FUR'a bağlı başka bir kulüple yeni bir sözleşme imzalamak.

21 Mayıs 2023 tarihinde yürürlüğe giren bu değişiklikler ile birlikte Ek 7 farklı bir boyuta ulaşmış yeni güncel tartışmalara sebebiyet vermiştir. Tıpkı bu makalenin asıl konusu olan Shakhtar Donetsk'in Tete'nin Galatasaray'a transferini FIFA'ya şikayeti gibi.

FIFA tarafından yayınlanan RSTP Ek 7'nin yürürlüğe girmesiyle birlikte Shatkar Donetsk'in itirazlarının başladığını gözlemlemek mümkün. Kulüp söz konusu Ek'in kendilerine zarar verdiğine dair birçok itirazda bulundu. 13 Ocak 2023'te Spor Tahkim Mahkemesi (CAS)  tarafından 2022/A/9016 FC Shakhtar Donetsk - FIFA davası ile FIFA'nın RSTP üzerinde yapmış olduğu geçici değişikliklere ilişkin itirazlar reddedildi ve söz konusu bu değişikliklerin geçerli olduğu ve orantısız olmadığı teyit edildi.[12]

 Galatasaray'a karşı yapılan itiraz ise  Ek 7 üzerinde 21 Mayıs 2023 tarihinde yapılan yeni düzenlemeler ile ilgili. Bu düzenlemeye göre Ukrayna veya Rusya'da kalan veya bu süreçte bu ülkelerden birine dönen futbolcular ve antrenörler devam eden sözleşmelerini Ek 7'ye güvenerek askıya alma haklarını kullanamazlar. Yani teknik olarak Shatkar Donetks tarafından Tete'nin ülke sınırlarına girdiği için artık sözleşmeyi FIFA RSTP Ek 7'ye göre tek taraflı feshedemeyeceği şeklinde yapılan itiraz yerinde gözüküyor. Fakat bu uyuşmazlığı incelerken Bosman Kararlarını göz ardı etmek mümkün değil.

Bilindiği üzere Bosman kararları gereğince sözleşmesi sona eren ya da sona ermesine 6 ay kalan futbolcular sözleşmelerinin devam ettiği kulüp dışında herhangi bir kulüple görüşüp herhangi bir izne tabi olmaksızın ön sözleşme imzalayabilecektir. Ancak transfer devam etmekte olan sözleşmenin sona ermesiyle gerçekleşebilir. İşbu karar sayesinde Tete'nin Galatasaray'a transfer sürecinde futbolcunun Shatkar Donetks ile olan sözleşmesinin son 6 ayı içerisinde bulunması durumunda Tete ile Galatasaray Spor Kulübü arasında imzalanan sözleşmenin geçerli olduğunu söylemek mümkün. Tıpkı Edgar Davis'ın 1996 yılından AFC Ajax'tan AC Milan'a herhangi bir bedel ödemeksizin transfer olması gibi. Günün sonunda Shatkar Donetsk'in ciddi bir mali kayıp yaşadığı inkar edilemez ancak söz konusu eylemin Bosman kararlarına dahil edilebilmesi neticesiyle Galatasaray'ın bu hukuki mücadelen tıpkı sahalarda olduğu gibi galip çıkacağını söylemek mümkün.

Stj. Av. Aleyna Nur ACIR

Av. Arb. Gizem ADIGÜZEL ÖZMEN

Kaynakça:

1. https://terrikon.com/uk/posts/449223
2. https://digitalhub.fifa.com/m/3cd753a54b8723f0/original/Interpretative-Note-to-Annexe-7-of-the-Regulations-on-the-Status-and-Transfer-of-Players.pdf
3. https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-adopts-temporary-employment-and-registration-rules-to-address-several
4. https://www.fifa.com/legal/football-regulatory/media-releases/fifa-extends-and-adapts-temporary-employment-rules-to-address-issues-relating-to-war-in-ukraine
5. https://www.fifa.com/legal/football-regulatory/media-releases/fifa-extends-and-adapts-temporary-employment-rules-to-address-issues-relating-to-war-in-ukraine
6. https://digitalhub.fifa.com/m/4dd2c099ba9b6f28/original/CAS-2022-A-9016-FC-Shakhtar-Donetsk-v-FIFA.pdf
7. https://www.tas-cas.org/fileadmin/user_upload/CAS_Media_Release_9016_9017.pdf
8. https://theathletic.com/3428825/2022/07/18/shakhtar-donetsk-seek-e50m-of-damages-from-fifa-over-lost-transfer-fees/
9. https://www.football-legal.com/content/fifa-further-extends-temporary-employment-rules-regarding-the-war-in-ukraine-fifa-circular-no-1849-22-may-2023