REKABET KURUMU'NUN GOOGLE'A 2.6 MİLYAR TL'LİK CEZASI

Serbest piyasalarda rekabet, zamanla yıkıcı hale gelerek ekonomik refahı ve toplumsal gelişimi olumsuz etkileyebilir. Bu risk, şirketlerin ekonomik gücünü kötüye kullanmalarına yol açabileceği için devlet müdahalesi gereklidir. Rekabetin korunması, girişim özgürlüğü ve sağlıklı bir ekonomik sistem için elzemdir.

1982 Anayasası’nın 167. maddesi, devlete tekelleşme ve kartelleşmeyi önleme görevi vermiştir. Bu kapsamda, 1994 yılında 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun kabul edilmiş, Rekabet Kurumu da bu kanunu uygulamakla görevlendirilerek 1997 yılında faaliyete geçmiştir.

Rekabet Kurumu’nun temel görevi; piyasalarda rekabeti kısıtlayan anlaşmaları, hâkim durumun kötüye kullanılmasını ve rekabeti bozacak birleşme-devralma işlemlerini önlemektir. Kurum, ihlal tespit ettiğinde sorumlu şirketlere idari para cezası uygulama yetkisine sahiptir.

4054 sayılı Kanun'un 6. Maddesi uyarınca; bir veya birden fazla teşebbüsün ülkenin bütününde ya da bir bölümünde bir mal veya hizmet piyasasındaki hakim durumunu tek başına yahut başkaları ile yapacağı anlaşmalar ya da birlikte davranışlar ile kötüye kullanması hukuka aykırı ve yasaktır.

Kötüye kullanma halleri özellikle şunlardır:

a) Ticari faaliyet alanına başka bir teşebbüsün girmesine doğrudan veya dolaylı olarak engel olunması ya da rakiplerin piyasadaki faaliyetlerinin zorlaştırılmasını amaçlayan eylemler,

b) Eşit durumdaki alıcılara aynı ve eşit hak, yükümlülük ve edimler için farklı şartlar ileri sürerek, doğrudan veya dolaylı olarak ayırımcılık yapılması,

c) Bir mal veya hizmetle birlikte, diğer mal veya hizmetin satın alınmasını veya aracı teşebbüsler durumundaki alıcıların talep ettiği bir malın veya hizmetin, diğer bir mal veya hizmetin de alıcı tarafından teşhiri şartına bağlanması ya da satın alınan bir malın belirli bir fiyatın altında satılmaması gibi tekrar satış halinde alım satım şartlarına ilişkin sınırlamalar getirilmesi,

d) Belirli bir piyasadaki hakimiyetin yaratmış olduğu finansal, teknolojik ve ticari avantajlardan yararlanarak başka bir mal veya hizmet piyasasındaki rekabet koşullarını bozmayı amaçlayan eylemler,

e) Tüketicinin zararına olarak üretimin, pazarlamanın ya da teknik gelişmenin kısıtlanması.” şeklinde düzenlenmiştir.

Rekabet Kurumu’nun 13.12.2024 tarih ve 24-53/1180-509 sayılı kararı kapsamında Google’a verilen ceza, şirketin çevrim içi görüntülü reklamcılık ve reklam teknolojileri hizmetleri alanındaki rekabet ihlallerinden kaynaklanmaktadır. Kurum, Google’ın yayıncı reklam sunucusu hizmetleri pazarında hâkim durumda olduğunu ve bu konumunu kötüye kullanarak rekabeti kısıtladığını tespit etmiştir.

Özellikle, Google’ın arama hizmetlerinde kendi hizmet ve ürünlerini rakiplerine kıyasla avantajlı konuma getirdiği ve bu suretle diğer teşebbüslerin faaliyetlerini zorlaştırdığı belirlenmiştir. Bu durum, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 6. maddesinin (d) bendinde yer alan;

"Belirli bir piyasadaki hâkimiyetin yaratmış olduğu finansal, teknolojik ve ticari avantajlardan yararlanarak başka bir mal veya hizmet piyasasındaki rekabet koşullarını bozmayı amaçlayan eylemlerle hâkim durumun kötüye kullanılması" hükmüne açıkça aykırıdır.

 Rekabet Kurumu da Google’ın bu uygulamalarını “hâkim durumun kötüye kullanılması” olarak değerlendirmiş ve 4054 sayılı kanunun 6. Maddesini ihlal ettiğini belirtmiştir. İlgili ihlal, Google’ın yayıncı reklam sunucusu hizmetinde (publisher ad server) kendi arz tarafı platformunu kayırmasından kaynaklanmaktadır. Arz tarafı platformları (SSP – Supply Side Platforms), yayıncıların reklam alanlarını satmak için kullanıldığı sistemlerdir. Buna karşılık talep tarafı platformları (DSP – Demand Side Platforms), reklam verenlerin reklam alanlarının satın alınması için kullandıkları ara yüzlerdir.

Google, yayıncı reklam sunucusu hizmetindeki hâkimiyetini kullanarak, kendi arz tarafı platformuna avantaj sağlamakta ve bu durum rakip SSP’lerin pazar payını daraltmaktadır. Rekabet Kurumu, bu eylemlerin rekabeti kısıtlayıcı nitelikte olduğuna ve diğer teşebbüslerin faaliyetlerini zorlaştırdığına karar vermiştir.

Bu nedenle, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 16. maddesi ve ilgili yönetmelik uyarınca, Google’a 2.607.563.963,59 TL idari para cezası verilmiştir. Ayrıca, Kurum Google’a, üçüncü taraf arz tarafı platformlarına (rakip SSP’ler) kendi hizmetlerine sağlanan koşullardan daha az elverişli olmayan koşulları sağlaması için 6 ay süre tanımıştır. Bu yükümün yerine getirilmemesi durumunda ise günlük idari para cezası uygulanacağı hükme bağlanmıştır.