GİRİŞ

E-ticaret, son yıllarda hızla gelişen ve dijital dönüşümün önemli bir parçası haline gelen bir ticaret biçimidir. Geleneksel ticaretin sınırlamalarını aşarak, coğrafi engelleri ortadan kaldıran e-ticaret, işletmelere ve tüketicilere geniş bir ürün ve hizmet yelpazesi sunmaktadır. İnternetin yaygınlaşması ve mobil cihazların kullanımının artması, e-ticaretin küresel ölçekte büyümesine olanak tanımıştır. Bu bağlamda, işletmelerin dijital platformlar üzerinden gerçekleştirdiği ticari faaliyetler, ekonominin dinamiklerini değiştirmiş ve yeni iş modellerinin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır.

Ancak, e-ticaretin bu hızlı büyümesi ve yaygınlaşması, beraberinde önemli siber güvenlik risklerini de getirmiştir. Siber saldırılar, veri ihlalleri, kimlik hırsızlığı ve dolandırıcılık gibi tehditler, e-ticaret platformları için büyük bir tehlike oluşturmaktadır. Bu tehditler, sadece işletmelerin itibarını zedelemekle kalmaz, aynı zamanda tüketicilerin güvenini sarsarak ekonomik kayıplara yol açabilir. Dolayısıyla, e-ticaretin güvenli bir şekilde sürdürülebilmesi için etkin siber güvenlik önlemlerinin alınması kaçınılmazdır. Bu makalede sizlere e-ticaretin güvenli bir şekilde sürdürülebilmesi için gerekli güvenlik önlemleri ve bu hususun temelini aktaracağız.

1. Siber Güvenlik Tehditleri ve Riskler

E-ticaret, internet üzerinden mal ve hizmetlerin alım satımının gerçekleştirildiği bir ticaret biçimidir. Bu ticaret modeli, işletmeden tüketiciye (B2C), işletmeden işletmeye (B2B) ve tüketiciden tüketiciye (C2C) olmak üzere çeşitli türlere ayrılmaktadır. E-ticaret, ticari işlemleri daha hızlı, daha verimli ve daha geniş bir kitleye ulaşabilir hale getirmiştir. Ancak, E-ticaret platformları, veri ihlalleri, kimlik hırsızlığı, dolandırıcılık, hizmet reddi (DDoS) saldırıları ve zararlı yazılımlar gibi çeşitli siber güvenlik tehditleriyle karşı karşıyadır. Bu tehditler, hem işletmelerin hem de tüketicilerin güvenliğini ve gizliliğini riske atmaktadır.

E-ticaret platformlarında karşılaşılan yaygın güvenlik açıkları, hem teknik eksiklikler hem de idari zayıflıklardan kaynaklanabilir. Sık rastlanılan güvenlik açıkları şu şekildedir:

• Zayıf Parola Politikaları: Kullanıcıların ve yönetici hesaplarının güçlü parolalar kullanmaması, hesapların ele geçirilmesine yol açabilir. Ayrıca, parolaların düzgün bir şekilde saklanmaması ve şifrelenmemesi, saldırganların bu bilgileri kolayca elde etmesine imkan tanır.

• Güncellenmemiş Yazılımlar: E-ticaret platformlarında kullanılan yazılımlar ve sistemler düzenli olarak güncellenmelidir. Güncellemeler, bilinen güvenlik açıklarını kapatmak için kritik öneme sahiptir. Güncellenmeyen yazılımlar, saldırganlar tarafından kolayca hedef alınabilir.

• SSL Sertifikası Eksiklikleri: Güvenli veri iletimi için gerekli olan SSL sertifikalarının olmaması veya yanlış yapılandırılması, kullanıcıların kişisel ve ödeme bilgilerinin ele geçirilmesine neden olabilir. SSL sertifikası olmayan siteler, kullanıcı güvenini de olumsuz etkiler.

• İki Faktörlü Kimlik Doğrulama Eksiklikleri: Sadece kullanıcı adı ve parola ile giriş yapmak, hesap güvenliği için yeterli değildir. İki faktörlü kimlik doğrulama (2FA) kullanılmaması, hesapların ele geçirilme riskini artırır. 2FA, ek bir güvenlik katmanı sağlayarak hesap güvenliğini önemli ölçüde artırır.

• Zararlı Yazılım ve Virüsler: E-ticaret platformları, zararlı yazılımlar ve virüslerle hedef alınabilir. Bu tür yazılımlar, kullanıcı verilerini çalabilir, sisteme zarar verebilir veya hizmet kesintilerine yol açabilir. Zararlı yazılımlardan korunmak için güncel antivirüs yazılımları ve güvenlik duvarları kullanılmalıdır.

• SQL Enjeksiyon Saldırıları: SQL enjeksiyon saldırıları, veritabanlarına yetkisiz erişim sağlamak amacıyla kullanılır. Bu tür saldırılar, kullanıcı verilerinin çalınmasına, değiştirilmesine veya silinmesine neden olabilir. Güvenli kodlama uygulamaları ve veritabanı sorgularının düzgün bir şekilde filtrelenmesi, bu tür saldırıları önlemek için gereklidir.

• XSS (Cross-Site Scripting) Saldırıları: XSS saldırıları, kullanıcı tarayıcılarına zararlı kod enjekte etmek amacıyla gerçekleştirilir. Bu saldırılar, kullanıcıların oturum bilgilerini çalabilir veya kötü amaçlı web sitelerine yönlendirebilir. Giriş verilerinin doğru şekilde doğrulanması ve filtrelenmesi, XSS saldırılarını önlemeye yardımcı olur.

• Güvenlik Duvarı Eksiklikleri: Güvenlik duvarları, e-ticaret platformlarını dış tehditlere karşı korumada kritik bir rol oynar. Yetersiz veya yanlış yapılandırılmış güvenlik duvarları, saldırganların sisteme erişimini kolaylaştırabilir. Güvenlik duvarlarının doğru yapılandırılması ve düzenli olarak güncellenmesi, sistem güvenliğini artırır.

• Yedekleme ve Kurtarma Planlarının Yetersizliği: Veri kaybı veya saldırı durumunda etkili bir yedekleme ve kurtarma planının olmaması, uzun süreli hizmet kesintilerine ve veri kayıplarına yol açabilir. Düzenli yedeklemeler ve kapsamlı bir kurtarma planı, bu tür durumların olumsuz etkilerini minimize eder.

2. Teknik ve İdari Önlemler

Siber güvenlik önlemleri, teknik ve idari olmak üzere iki ana kategoriye ayrılmaktadır. Teknik önlemler, sistemlerin ve verilerin doğrudan korunmasına yönelik iken, idari önlemler, güvenlik politikalarının ve prosedürlerinin uygulanmasını kapsamaktadır.

Teknik Önlemler

• Şifreleme (Encryption): Kullanıcı verilerinin ve ödeme bilgilerinin güvenliğini sağlamak için şifreleme teknikleri kullanılmalıdır. Verilerin hem depolama sırasında hem de iletim sırasında şifrelenmesi, izinsiz erişimlerin önlenmesine yardımcı olur.

• Güvenlik Duvarları (Firewalls): Güvenlik duvarları, iç ağ ile dış ağ arasındaki trafiği kontrol ederek yetkisiz erişimleri engeller. Güncellenmiş ve düzgün yapılandırılmış güvenlik duvarları, siber saldırılara karşı ilk savunma hattını oluşturur.

• Antivirüs ve Antimalware Yazılımları: Güncel antivirüs ve antimalware yazılımları, zararlı yazılımların ve virüslerin sisteme sızmasını önler. Bu yazılımların düzenli olarak güncellenmesi ve sistem taramaları yapılması gerekmektedir.

• DDoS Koruma Sistemleri: Saldırılara karşı koruma sağlamak amacıyla DDoS önleme ve azaltma sistemleri kullanılmalıdır. Bu sistemler, aşırı trafiği algılayarak meşru trafiğin etkilenmesini önler.

• Yama Yönetimi (Patch Management): Yazılım ve sistemlerdeki güvenlik açıklarını kapatmak için düzenli olarak yamaların uygulanması gerekmektedir. Güncellenmemiş sistemler, siber saldırılara karşı savunmasız hale gelir.

• Güvenli Kodlama Uygulamaları: E-ticaret platformlarının yazılım geliştirme süreçlerinde güvenli kodlama uygulamalarına dikkat edilmelidir. Güvenlik açıklarını minimize etmek için geliştiricilerin güvenli kodlama standartlarına uyması önemlidir.

İdari Önlemler

• Güvenlik Politikaları ve Prosedürleri: E-ticaret şirketleri, siber güvenlik politikaları ve prosedürleri belirlemeli ve bu politikaların tüm çalışanlar tarafından benimsenmesini sağlamalıdır. 

• Çalışan Eğitimi ve Farkındalık Programları: Çalışanların siber güvenlik konularında bilinçlendirilmesi ve eğitilmesi, insan hatalarından kaynaklanan güvenlik ihlallerini azaltır. 

• Veri Yedekleme ve Kurtarma Planları: Veri kaybı veya saldırı durumunda hızlı ve etkili bir şekilde toparlanabilmek için düzenli veri yedeklemeleri yapılmalı ve kapsamlı bir kurtarma planı oluşturulmalıdır. Bu planlar, veri yedekleme prosedürlerini ve acil durum müdahale adımlarını içermelidir.

• Erişim Kontrolleri ve Yetkilendirme: Kullanıcıların ve çalışanların verilere erişim yetkileri, görev tanımlarına ve gereksinimlerine göre sınırlandırılmalıdır.

• Güvenlik Denetimleri ve Sızma Testleri: Düzenli güvenlik denetimleri ve sızma testleri yaparak, e-ticaret platformlarının güvenlik durumunu değerlendirmek ve olası zayıf noktaları tespit etmek önemlidir. Bu denetimler, üçüncü taraf uzmanlar tarafından gerçekleştirilerek objektif bir değerlendirme sağlanabilir.

3. Türk Hukukunda E-Ticaret ve Siber Güvenlik

Türkiye'de E-ticaret ve siber güvenlik konularını düzenleyen çeşitli yasal mevzuatlar bulunmaktadır. Bu mevzuatlar, e-ticaret faaliyetlerinin güvenli ve düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla oluşturulmuştur. Aşağıda, bu alandaki temel yasal düzenlemeler ve ilgili sorumluluklar detaylı bir şekilde incelenmektedir.

5651 Sayılı Kanun 

5651 sayılı "İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun", internet ortamında yapılan yayınların denetlenmesi ve suç teşkil eden içeriklerin engellenmesi amacıyla yürürlüğe girmiştir. Bu kanun, internet sağlayıcılarına, içerik sağlayıcılarına ve yer sağlayıcılara çeşitli yükümlülükler getirmektedir. E-ticaret platformları, bu kanun kapsamında içeriklerin ve kullanıcı verilerinin güvenliğini sağlamakla yükümlüdür.

6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK)

6698 sayılı "Kişisel Verilerin Korunması Kanunu" (KVKK), kişisel verilerin işlenmesi, saklanması ve korunması konularında düzenlemeler getirmektedir. E-ticaret platformları, kullanıcılarına ait kişisel verileri toplarken, işlerken ve saklarken KVKK hükümlerine uymak zorundadır. Kanun, veri sorumlularına çeşitli yükümlülükler getirerek, kişisel verilerin izinsiz erişimlere karşı korunmasını amaçlamaktadır. Bu kapsamda, veri işleme faaliyetlerinin hukuka uygun olması, verilerin doğru ve güncel tutulması, belirli, açık ve meşru amaçlar için işlenmesi gerekmektedir.

Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun

Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun, E-ticaret faaliyetlerini düzenleyen önemli bir mevzuattır. Bu kanun, e-ticaret işletmelerine çeşitli yükümlülükler getirmekte ve tüketicilerin haklarını koruma altına almaktadır. Kanun kapsamında, işletmelerin tüketicilere doğru ve eksiksiz bilgi vermesi, sipariş süreçlerinin şeffaf olması ve tüketici haklarının korunması gibi konular düzenlenmiştir. Ayrıca, elektronik sözleşmelerin geçerliliği ve dijital ortamda yapılan işlemlerin hukuki bağlayıcılığı gibi konular da bu kanunla belirlenmiştir.

4. Hukuki Sorumluluklar

E-ticaret faaliyeti yürüten şirketler, kullanıcılarının kişisel ve finansal bilgilerini korumak ve güvenli bir ticaret ortamı sağlamakla yükümlüdür. Bu sorumluluklar, çeşitli yasal düzenlemelerle belirlenmiştir. Öncelikle, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) uyarınca, e-ticaret şirketleri, kullanıcıların kişisel verilerini korumak zorundadır. Bu kapsamda, veri işleme faaliyetlerinin hukuka uygun olması, verilerin güvenli bir şekilde saklanması ve izinsiz erişimlere karşı gerekli teknik ve idari tedbirlerin alınması gerekmektedir. Ayrıca, veri ihlallerinin tespiti halinde ilgili makamların ve etkilenen bireylerin bilgilendirilmesi zorunludur. Bununla birlikte E-ticaret firmaları, ödeme işlemlerinin güvenli bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlamakla yükümlüdür. Bu amaçla, ödeme sistemlerinin şifrelenmesi, güvenli ödeme ağ geçitlerinin kullanılması ve kullanıcıların finansal bilgilerinin korunması gerekmektedir. Ödeme bilgilerinin üçüncü taraflarca izinsiz ele geçirilmesi, ciddi hukuki sonuçlar doğurabilir.

Hizmet Sağlayıcıların ve Aracı Hizmet Sağlayıcılarının Sorumlulukları

E-ticaret sisteminde yer alan hizmet sağlayıcılar ve aracı hizmet sağlayıcılar, platformların güvenliğini sağlama konusunda önemli sorumluluklara sahiptir.İnternet ortamında hizmet sunan yer sağlayıcılar, barındırdıkları içeriklerin hukuka uygunluğunu sağlamak ve yetkili makamların talebi üzerine hukuka aykırı içerikleri kaldırmakla yükümlüdür. Ayrıca, kullanıcı verilerinin güvenli bir şekilde saklanması ve siber saldırılara karşı korunması gerekmektedir. Bununla birlikte; içerik sağlayıcılar, sundukları içeriklerin doğruluğunu ve güvenilirliğini sağlamakla yükümlüdür. Yanıltıcı reklamlar ve sahte içerikler, hem kullanıcı güvenini sarsabilir hem de hukuki sorumluluk doğurabilir. İçeriklerin güvenliğini sağlamak amacıyla, düzenli kontroller ve doğrulama süreçleri uygulanmalıdır. Erişim sağlayıcılar ise, kullanıcıların internet erişimini sağlamakla birlikte, trafik bilgilerini saklama ve yetkili makamların talebi üzerine bu bilgileri paylaşma yükümlülüğüne sahiptir. Bu bilgilerin güvenli bir şekilde saklanması ve yetkisiz erişimlere karşı korunması önemlidir.

Kullanıcıların ve Tüketicilerin Hakları ve Yükümlülükleri

Kullanıcılar ve tüketiciler’in e-ticaret platformlarında çeşitli hakları ve yükümlülükleri bulunmaktadır. Örneğin; kullanıcılar, kişisel verilerinin korunmasını talep etme hakkına sahiptir. Bu kapsamda, platformlara verdikleri bilgilerin güvenli bir şekilde saklandığından ve üçüncü taraflarla izinsiz paylaşılmadığından emin olmalıdırlar. 

Bununla birlikte; kullanııclar, E-ticaret platformlarını güvenli bir şekilde kullanmak için bilinçli olmalıdır. Güvenilir olmayan web sitelerinden alışveriş yapmamak, kişisel ve finansal bilgilerini paylaşırken dikkatli olmak ve kimlik avı (phishing) gibi dolandırıcılık girişimlerine karşı tetikte olmak önemlidir.

Tüketiciler; ayrıca, siber güvenlik ihlalleri veya veri ihlalleri durumunda haklarını koruma altına almak için gerekli yasal başvuruları da yapabilirler. Bu kapsamda, KVKK ve diğer ilgili mevzuatlar gereğince şikayetlerde bulunabilir ve zararlarının tazminini talep edebilirler.

SONUÇ

Siber güvenlik tehditleri, E-ticaret platformları için büyük tehlike oluşturmaktadır. Veri ihlalleri, kimlik hırsızlığı ve dolandırıcılık gibi tehditler, hem işletmelerin itibarını zedeleyebilir hem de tüketicilerin güvenini sarsarak ekonomik kayıplara yol açabilir. Bu nedenle, e-ticaret platformlarının hem teknik hem de idari önlemler alarak güvenliklerini sağlamaları kaçınılmazdır. Şifreleme, güvenlik duvarları, antivirüs yazılımları, iki faktörlü kimlik doğrulama gibi teknik önlemler, sistemlerin ve verilerin korunmasına yardımcı olurken, güvenlik politikaları, çalışan eğitimi ve farkındalık programları gibi idari önlemler de insan hatalarından kaynaklanan güvenlik ihlallerini azaltmaktadır.

Türkiye'de e-ticaret ve siber güvenlik konularında çeşitli yasal düzenlemeler bulunmaktadır. 5651 sayılı Kanun, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) ve Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun, e-ticaret faaliyetlerinin güvenli ve düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla oluşturulmuştur. Bu yasal düzenlemeler, e-ticaret platformlarının ve hizmet sağlayıcıların sorumluluklarını belirleyerek, kullanıcıların ve tüketicilerin haklarını koruma altına almaktadır.

E-ticaret şirketleri, kullanıcılarının kişisel ve finansal bilgilerini korumak ve güvenli bir ticaret ortamı sağlamakla yükümlüdür. Veri koruma, güvenli ödeme sistemleri ve siber saldırılara karşı koruma gibi sorumluluklar, çeşitli yasal düzenlemelerle belirlenmiştir. Hizmet sağlayıcılar ve aracı hizmet sağlayıcılar da platformların güvenliğini sağlama konusunda önemli sorumluluklara sahiptir. Kullanıcılar ve tüketiciler ise veri güvenliği, bilinçli kullanım ve haklarının korunması konusunda dikkatli olmalıdır.

Sonuç olarak, e-ticaretin güvenli ve sürdürülebilir bir şekilde gelişebilmesi için siber güvenlik önlemlerinin ve hukuki düzenlemelerin etkin bir şekilde uygulanması büyük önem taşımaktadır. Hem işletmelerin hem de kullanıcıların bu sorumlulukların farkında olması ve gerekli tedbirleri alması, dijital ticaretin sağlıklı bir şekilde işlemesini sağlayacaktır. E-ticaret platformları, kullanıcıların güvenini kazanarak, siber tehditlere karşı güçlü bir savunma mekanizması oluşturmalı ve sürekli olarak güvenliklerini güncel tutmalıdır. Bu sayede, e-ticaretin sunduğu fırsatlar güvenli bir şekilde değerlendirilebilir ve dijital ekonominin büyümesine katkı sağlanabilir. Bu makalede, e-ticaretin güvenli bir şekilde sürdürülebilmesi için gerekli olan siber güvenlik önlemlerini ve hukuki sorumlulukları detaylı bir şekilde ele aldık.

Av. Mehmet Emre DARICI