Türkiye Barolar Birliği Reklam Yasağı Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik 09.08.2024 tarih ve 326227 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Bu makalemizde; Türkiye Barolar Birliği Reklam Yasağı Yönetmeliği’nde yapılan değişiklikler ve düzenlemeler karşılaştırmalı olarak ayrı ayrı madde hükümleri ile birlikte ele alınmıştır. 

MADDE 1 AMAÇ, KAPSAM VE DAYANAK:

• Yönetmeliğin 1. Maddesinin içeriği yalnızca yönetmeliğin amacını kapsayacak şekilde yeniden düzenlenmiştir. 

MADDE 4 AVUKATIN MESLEKİ GÖRÜŞMELERİ, BÜROLARIN YAPISI VE BAĞIMSIZLIĞI : 

• Yönetmeliğin 4. Maddesi; Değişiklik öncesi “Büro” Başlığı altında düzenlenmişken yeni düzenleme ile “Avukatın Mesleki Görüşmeleri, Büroların Yapısı ve Bağımsızlığı” şeklinde değişiklik yapılmış ve görüşme mekanları ile avukatlık bürolarına ilişkin ayrıntılı yasaklar getirilmiştir. Yeni düzenleme ile; müvekkille yapılacak görüşmenin mekân, ortam ve içeriğinin, görüşmenin amacına elverişli, mesleğin saygınlığına yaraşır, reklam yasağını ihlal etmeyecek nitelikte olması gerekecektir. Eski düzenlemede yer alan avukatın müvekkillerini bürosunda kabul etme zorunluluğu kalkmış gibi görünse de yeni düzenleme ile Avukatlık Kanunu 51. Maddeye de atıf yapılmıştır.  Avukatlık kanunun 51. madde hükmü ise Danışma Yapılması Uygun Olmayan Yerler başlığında “Avukatlar, baroda yazılı olan bürolarından başka yerlerde, mahkeme salonunda veya adalet binasının başka bir yerinde iş sahipleri ile hukuki danışmada bulunmaktan ve iş kabul etmekten yasaklıdırlar. Yukarıdaki fıkra hükmü, avukatın özel olarak çağrıldığı hallerde uygulanmaz.” Şeklinde düzenlenmiştir. Dolayısıyla büro dışında görüşme yasağı devam etmektedir. Ancak günümüz koşullarında Home Office, sanal ofis vb. ofislerin yaygınlaşmış olduğu ise göz ardı edilmiş bu hususla ilgili ayrıntılı olarak gerekli uyarlama yapılmamıştır. Bununla birlikte yapılacak görüşmenin reklam yasağını ihlal etmeyecek nitelikte olma, görüşmelerin gizliliği vurgusu yapılmıştır. Yeni düzenleme ile ; anılan yönetmelik kapsamında olanların, birden fazla büro edinemeyeceği; şube açamayacağı, ülke içinde ve dışında faaliyet yürüten avukatları, avukatlık bürolarını ve avukatlık ortaklıklarını, “irtibat bürosu” veya “çözüm ortakları” gibi kalıcı ve sürekli iş birliği izlenimi yaratacak şekilde adlandırılamayacağı yasağı eklenmiştir.

Madde 5 TABELA: 

• Yönetmeliğin 5. Maddesinde Tabelaya ilişkin yeni düzenlemede yazım hataları giderilerek unvan şeklinde belirtilen yazımların tamamı “ünvan” olarak değiştirilmiştir.

5. Maddenin Değişik üçüncü fıkrasına avukatlık bürosunda bir avukat için birden fazla tabela kullanılamayacağına ilişkin yasak hükmü getirilmiştir. Aynı zamanda kayıtlı elektronik adres kullanımının yaygınlaşmış olduğu da gözetilerek KEP( Kayıtlı elektronik posta) adresinin de tabelaya eklenebilmesi izni getirilmiştir.  Ayrıca adres değişikliği haline ilişkin süre düzenlemesi yapılmış olup bu durumda önceki adreste bulunan tabelanın kaldırılması için 1 hafta süre tanınması da yapılan değişiklikler arasındadır.

MADDE 6 BASILI VE ELEKTRONİK BELGE: 

• Yönetmeliğin 6. maddesi değişiklik öncesi “Basılı Evrak” Başlığı altında düzenlenmişken günümüz teknolojisine uygun hale getirilerek yeni düzenleme ile başlık “ Basılı Evrak ve Elektronik Belge” şeklinde değiştirilmiş ve anılan madde de “Başlıklı kağıtlar, kartvizitler ve diğer basılı evrak,” şeklinde yer verilen ifadelerin tamamı “Başlıklı kağıtlar, her türlü kartvizitler, diğer basılı ve elektronik belgeler” olarak değiştirilmiştir. Madde de yer alan “akademik ünvan“  ibaresi de “hukuki alanda akademik ünvan“ olarak değiştirilerek sınırlandırılmıştır.  Örneğin; hukuk branşı dışındaki tarih doktoru, sosyoloji doktoru, tıp doktoru  ya da emekli savcı, milletvekili vs. gibi sıfatların kullanımı yasaklanmıştır. Yalnızca Hukuk alanındaki Akademik Unvanlar Avukat Unvanı ile Birlikte Kullanılabileceğinden, 1136 sayılı Avukatlık Kanununun “Avukatlıkla birleşebilen işler” başlıklı 12. maddesinin 1. fıkrasının b) bendinde avukatlıkla birleşebilen işler arasında “Hukuk alanında Profesörlük ve Doçentlik” sayılmıştır. Hukuk alanı dışında hak kazanılan Profesörlük ve Doçentlik unvanlarının avukatlık unvanı ile birlikte kullanılabilmesi mümkün değildir. Ayrıca siyasi partilerdeki geçmiş ve mevcut görevleri de belirtilemezdir. Bununla birlikte ilgili maddenin en son fıkrası “Bu Yönetmelik kapsamında olanlar mühür biçiminde damgalar kullanamazlar.” şeklinde iken “Bu Yönetmelik kapsamında olanlar, resmî mühürlerle karıştırılma ihtimali bulunan işaretler kullanamazlar.” Şeklinde değiştirilmiş olup yasak kapsamı genişletilmiştir.

MADDE 7 YAZILI, İŞİTSEL, GÖRSEL VE ÇEVRİMİÇİ İLETİŞİM ARAÇLARININ KULLANIMI

• Yönetmeliğin “Medya İlişkileri” başlıklı 8. Madde ve “İnternet” başlıklı 9. madde hükümleri de yürürlükten kaldırılmıştır.  İşbu maddeler yerine “ Yazılı, İşitsel, Görsel ve Çevrimiçi İletişim Araçlarının Kullanımı” başlıklı 7. Madde düzenlenmiştir.

• Eski yönetmeliğin 7. Maddesinde  “Telefon Rehberi” başlıklı düzenleme söz konusu iken değişiklikle birlikte anılan düzenleme günümüzde kullanım alanı kalmadığından, günümüz koşulları gereği “Yazılı, İşitsel, Görsel ve Çevrimiçi İletişim Araçlarının Kullanımı” madde başlığı ile oldukça kapsamlı bir şekilde düzenlemeye gidilerek değişlik yapılmıştır.

Yönetmelik kapsamında olanların, eski düzenlemede; adres değişikliklerini, büro açılışlarını ve altı ayı aşan ara vermeden sonra yeniden mesleğe dönüşlerini; avukatlık ortaklığına giriş ve çıkışlarını, reklam niteliğini taşımayacak şekilde gazete ve sair yazılı basın yolu ile duyurabileceklerine yer verilmişken yeni düzenleme ile teknolojik gelişmelere uygun olarak , yazılı, işitsel, görsel iletişim araçları ile çevrimiçi mecralarda duyurma olanağı getirilmiştir. 

• Yönetmeliğin 7. Maddesinin b,c,d ve f bentlerinde avukatın sosyal medyayı kullanmasında ilişkin kapsamlı sınırlamalar getirilmiştir.

Yönetmeliğin 7. Maddesinin b fıkrasında mesleki kimlik ve özel hayata vurgu yapılarak avukatların, mesleki kimliğiyle ilişkilendirilecek şekilde yaşamları, kazançları, mesleki faaliyetleri hakkında reklam niteliğinde paylaşımlarda bulunamayacakları,  Yazılı, işitsel, görsel ve çevrimiçi iletişim araçlarında, avukat ünvanının kullanıldığı durumlarda, özel yaşamlarına ilişkin paylaşımlarında avukatlık mesleğinin itibarını zedeleyici nitelikte davranışlardan kaçınmak zorunda olacakları şeklinde düzenlemelere yer verilmiştir.  

Yönetmeliğin 7. Maddesinin c fıkrasındaki yeni düzenleme: “ Yazılı, işitsel, görsel ve çevrimiçi iletişim araçlarında, geçmişteki veya mevcuttaki davaları veya üzerinde çalıştıkları hukuki işi, reklam olabilecek nitelikte ön plana çıkaramazlar. Tarafların sözcüsü gibi hareket ederek açıklamalarda ve paylaşımlarda bulunamazlar. Zorunlu hallerde, geçmişteki veya mevcuttaki dava dosyalarının hukuki boyutları içinde kalmak kaydıyla, bilgi verebilir, açıklamalarda bulunabilirler. Ancak iş elde etme amacıyla, ulaşılması herkes için mümkün olan genel ve soyut içerikli bilgiler paylaşmak suretiyle yayın yapamazlar, yazılı veya görsel paylaşımda bulunamazlar.” Şeklinde olup eski madde hükümlerindeki yasaklar genişletilmiş, özellikle instagram, youtube, x gibi sosyal medya paylaşımlarına dikkat çekilmiştir. Ancak yine de yeni düzenlemede getirilen yasak hükümleri tam ve  net bir şekilde belirli olmayıp yoruma açık şekilde düzenlemelere de yer verilmiş olduğu düşüncesindeyiz.

Örneğin sosyal medya üzerinden güncel Yargıtay Kararının doğrudan paylaşımının yapılması ya da paylaşılan kararın yorumlanması reklam yasağı olarak nitelendirilebilecek midir? Yine sosyal medya üzerinden hukuki bilgi paylaşımında bulunulması ve anılan bilgiye istinaden video çekilerek sosyal medya hesaplarında paylaşılması reklam yasağı olarak nitelendirilebilecek midir yoksa bu kapsam dışında mı sayılacaktır?  Tüm bu hususlar net olarak bilinememekte olup ancak reklam yasağı ihlaline ilişkin ileride verilecek cezalara istinaden yönetmeliğin uygulanmasının oturacağı düşüncesindeyiz. 

Yönetmeliğin 7. Maddesinin ç fıkrası “Yazılı, işitsel, görsel iletişim araçları ile çevrimiçi mecralarda, her ne sıfat altında olursa olsun katıldıkları veya bir parçası oldukları yayınlarda, reklam sayılabilecek her türlü davranıştan, avukatlık mesleğinin itibarını zedeleyici her türlü açıklama ve paylaşımdan kaçınmak zorundadırlar. “ şeklinde olup ilgili madde hükmü televizyon ve internet üzerindeki program ve yayınlara yönelik olarak düzenlenmiştir.

Yönetmeliğin 7. Maddesi d fıkrası “ Salt ün kazanmaya, kendilerini meslektaşlarının önüne geçirmeye, reklam yoluyla iş elde etmeye yönelik içerikte alan adı kullanamazlar. Alan adı, avukatlık mesleğinin saygınlığına aykırı olamaz. İnternet sitesi sahibi ya da sahiplerinin adı ve soyadı varsa hukuk alanındaki akademik ünvanı, fotoğrafı, büroda çalışan diğer avukatların adı ve soyadı varsa hukuk alanındaki akademik ünvanı, avukatlık ortaklığı ise tescilli ünvanı, avukatlık bürosu ise büro ünvanı, Türkiye Barolar Birliği ve baro sicil numaraları, mesleğe başlama tarihleri, mezun oldukları üniversite, bildikleri yabancı dil, mesleki faaliyetin yürütüldüğü büro adresi, telefon ve faks numaraları, e-posta ve kayıtlı e-posta adresi bilgileriyle sınırlı olmak üzere internet sitesi açabilirler. İnternet sitesinde “referanslar” veya bir başka ad altında müvekkillerine veya danışmanlığını yaptıkları kişi ve kurumlara ilişkin bilgi paylaşamazlar. İnternet sitelerinde, uzmanlık anlamına gelmemek üzere büronun faaliyet gösterdiği alanlar hakkında bilgi verebilirler.  “ şeklinde düzenlenmiş olup anılan madde hükmündeki “salt ün kazanmaya” ,“uzmanlık anlamına gelmemek üzere” vb şekillerde soyut ibarelere yer verilmiş olup kapsamları açık , net ve sınırlı şekilde belirlenmemiştir. Ayrıca yeni düzenleme ile avukatların müvekkillerine veya danışmanlığını yaptıkları kişi veya kurumlara ilişkin bilgi paylaşımında bulunamamasına ilişkin yasak getirilmiştir.

Yönetmeliğin 7. Maddesinin e fıkrası: “ İş elde etme amacına yönelik ve meslektaşlarıyla rekabete yol açacak şekilde, çevrimiçi mecralarda ve internet sitelerinin tasarımında veya arama motorları tarafından algılanabilen kodlarında, mesleki faaliyetlerini ön plana çıkarmaya ve arama motorlarında üst sıralarda yer almaya yönelik yönlendirici kod, anahtar sözcük, alt alan adı, sayfa adresi kullanamazlar veya benzeri yöntemler uygulayamazlar. Çevrimiçi mecralarda bedel karşılığı ya da bedelsiz olarak bizzat hazırladıkları, hazırlattıkları ya da kendilerine ilişkin hazırlanan içerikleri ön plana çıkaracak iş ve işlemlerde bulunamazlar. İnternet kullanıcılarını kendi sitesine veya kendi sitesinden bir başka siteye yönlendirecek internet kısa yolları kullanamaz, kullanılmasına izin veremez; çevrimiçi mecralarda reklam veremez veya alamazlar. “

Eski yönetmelikte yer alan Mülga edilen 9. Maddenin b fıkrasında; “İş sağlama amacına yönelik olmamak ve meslektaşlarıyla haksız rekabete yol açmamak kaydıyla internet sitelerini arama motorlarına kayıt ederken anahtar kelime (keyword) olarak; "adı ve soyadı", "avukatlık ortaklığı unvanı","avukatlık bürosu unvanı", "bulunduğu şehir ve kayıtlı oldukları baro" "avukat, hukuk, hukukçu, adalet, savunma, iddia, eşitlik, hak" dışında bir sözcük ya da tanıtım tümcesi kullanamaz “hükümleri yer almaktaydı. Mülga edilen işbu madde de anahtar kelime olarak örneklendirilerek sayılan tüm kelimeler kaldırılmış yeni düzenleme ile yerine yönlendirici kod, anahtar sözcük, alt alan adı, sayfa adresi kavramları getirilmiştir. Böylelikle internet kullanımına eski düzenlemeye nazaran yenilik tanınmıştır.  

Yönetmeliğin 7. Maddesinin f fıkrası: “İş elde etme amacına yönelik olmamak ve meslektaşlarıyla rekabete yol açmamak kaydıyla, baro veya Türkiye Barolar Birliği organ ve başkanlık seçimleri ile genel veya yerel seçimlerdeki adaylıklarına ilişkin bilgileri seçim tarihinden azami 2 ay önce başlayıp seçimi izleyen 10 gün içinde sona erdirmek kaydı ile yazılı, işitsel, görsel iletişim araçları ile çevrimiçi mecralar yoluyla duyurabilirler. Bu duyurular amaca elverişli ve mesleğin saygınlığına yaraşır nitelikte olur.” Şeklinde düzenleme eklenmiştir.

ESKİ MADDE 10 MÜLGA:

• Eski yönetmelikte 10. Maddesinde “İş Birliği” başlığı ile düzenlenen madde hükmü mülga edilmiştir. Ancak işbu madde hükmü başlığı “Büroların Yapısı ve Bağımsızlığı” şeklinde değiştirilerek yeni düzenleme ile değişiklik yapılan yönetmeliğin 4. Maddesinde yeniden düzenlenmiştir.  Değişiklik yapılan yönetmeliğin 4. Maddesine ise yukarıda ayrıntıları ile yer verilmiştir.

MADDE 11 YÜKÜMLÜLÜKLER : 

• Yönetmeliğin “Yükümlülükler” başlıklı 11. Maddesi; yeni düzenleme ile aynı başlık şeklinde kalmaya devam etmiş, içeriğinde “kendilerini meslektaşlarının önüne geçirme” şeklindeki ifade eklenmiştir. Bununla birlikte; “..iş elde etmek için reklam sayılabilecek herhangi bir girişim..” ifadesi “ reklam yoluyla iş elde etmeye yönelik her türlü girişim” olarak yeniden düzenlenerek madde hükmü genişletilmiştir.

MADDE 12 YÖNETMELİK HÜKÜMLERİNE AYKIRILIK

• Yönetmeliğin 12. Maddesinde Yönetmelik Hükümlerine Aykırılı hareket etmenin sonuçları düzenlenmiş olup eski düzenlemede işbu yönetmelik hükümlerine aykırılığın tespiti halinde barolar tarafından ilgiliye öncelikle uyarı yazısı gönderileceği ve söz konusu aykırılığın giderilmesi için 15 gün süre verileceği aksi halde ise baro tarafından resen soruşturma başlatılacağı bildirilmekte ve uygulanmakta iken, yeni düzenlemede aykırılığın tespiti halinde  uyarı yazısı ve verilecek olan 15 günlük süre koşulu uygulamadan  tamamen kaldırılmış olup direkt resen baro tarafından soruşturma başlatılacağı şeklinde daha ağır bir değişiklik yapılmıştır. İlgili maddeye “Disiplin soruşturması açıldığı, ilgiliye savunma istemini de içeren yazıyla tebliğ edilir.” Şeklindeki ibare de eklenmiştir. Dolayısıyla yeni değişiklikle; yönetmelik hükümlerine göre reklam yasağı ihlalinin tespiti durumlarında  önceden var olan  uyarı yazısı  gönderme ve ihlalin giderimi için süre verme artık söz konusu olmayacak, resen soruşturma açılarak ilgiliye savunma istemini de içeren yazı tebliğ edilecektir.  

Ayrıca Yönetmeliğin 12. Maddesinde yapılan değişiklikle aşağıdaki hükümler de eklenmiştir. “Tebliğde, soruşturma sonucunda reklâm yasağının ihlal edildiği kanaatine varılması hâlinde, Baro Yönetim Kurulunun kovuşturma açılması kararı verebileceği; kovuşturma sonunda Baro Disiplin Kurulu tarafından reklâm yasağı ihlali nedeniyle yaptırım uygulanabileceği; reklâm yasağına aykırılığın tebliği takiben derhal giderilmesi hâlinde, bunun, kovuşturma sonunda takdiri indirim nedeni olarak kabul edilebileceği bildirilir.

Bu Yönetmelik kapsamında olanlar; haklarında reklam yasağının ihlal edildiğini tespit eden kesinleşmiş Disiplin Kurulu kararının tebliğinden itibaren ihlali derhal sona erdirmekle yükümlüdürler. İhlalin derhal sona erdirilmemesi hâlinde yeniden soruşturma açılır; tekerrür hükümleri uygulanır.  Bu Yönetmelik kapsamında olan soruşturma ve kovuşturmalar Baro ve Türkiye Barolar Birliği Yönetim ve Disiplin Kurulları tarafından öncelikle karara bağlanır.” Dolayısıyla yeni düzenleme ile eklenen ilgili madde hükmüne göre reklam yasağını ihlal eden fiilin sonlandırılmaması tekerrür olarak değerlendirilebilecektir.

GEÇİCİ MADDE 3 GEÇİŞ HÜKMÜ:

” Bu Yönetmelik kapsamında olanlar; Yönetmeliğin 5 nci ve 6 ncı maddeler ile 7 nci maddenin (d) bendinde yapılan düzenlemler kapsamındaki yükümlülüklerini, bu maddenin yayımı tarihinden itibaren en geç 3 ay içinde yerine getirirler. “ şeklinde olup yayım tarihi 09.08.2024 ‘tür.

MADDE 14 YÜRÜRLÜLÜK 

“Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. “ şeklinde olup Yönetmelikte yapılan değişiklikler 09.08.2024 tarihinde 326227 sayılı  resmi gazetede yayınlanmış olup 09.08.2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir 

İlgili yönetmelikte reklam sayılabilecek ve işbu yönetmelik kapsamındaki madde hükümlerini ihlal niteliği taşıyabilecek tutum ve davranışların neler olduğuna yer verilmişse de; ifadelerin bir çoğu genel ve yoruma açık nitelikte kalmış olup somut olaya göre belirleme ve değerlendirme yapılması gerekmektedir. Ayrıca teknolojik koşulları gözetilerek değişiklikler yapılması daha yerinde olacak iken daha fazla kısıtlamalar getirilmiştir. Bu durumun ise uygulamada sorunlara yol açabileceği kanaatindeyiz.